حوزه‌های دینی نمی‌توانند نسبت به حجم عظیم پرسش‌ها بی‌تفاوت باشد

به گزارش خبرنگار مهر، سید عباس صالحی عصر یکشنبه در آیین افتتاح نخستین دوره آموزشی و پژوهشی سبک زندگی اسلامی که توسط موسسه فرهنگی هنری دین و معنویت آل یاسین برگزار شد، با بیان اینکه در فضای نظام آموزشی حوزه وارد دوره دوم تخصص گرایی می شویم، اظهار کرد: دوره اول تخصص گرایی دانشی بود و از چند دهه قبل که بحث تخصص گرایی مطرح بود مسیر واقعیت ها و ادله، فضای حوزه را به طرف تخصص های دانشی رشته ای کشاند و در دهه های اخیر شاهدیم در حوزه های تخصصی مختلف، طلاب و فضلای برجسته ای در حوزه های علمیه داریم که در دانش های اسلامی تخصص هایی پیدا کردند که این ظرفیت جدیدی بر ظرفیت حوزه ها افزوده است.

وی گفت: چند سالی است شاهد تخصص گرایی موضوعی یا مسئله محور در حوزه ها هستیم و این مرحله نسبتی است بین دانش و نیاز و بین علم و فرهنگ که در این نسبت سازی دوره جدیدی از دانش های کاربردی متولد می شود.

صالحی معتقد است که حرکت حوزیان از دانش های نظری به سمت دانش های مسئله محور فرصت جدیدی را برای نسبت بین روحانیت و واقعیت های کف جامعه پدید آورد.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: اگر در جامعه دانشگاهی مسئله عظیم فاصله بین دانش و صنعت را داریم که هنوز حل نشده، در فضای حوزه های علمیه این فاصله عظیم‌تر بود ولی امروز با فرصت های مطالعاتی و دانشی که پیش آمده وارد دوره دوم تخصص های دانشی می شویم که مثل هر پدیده تازه نیاز به مراقبت دارد.

وی از این حرکت دانشی به عنوان یک فرصت دانست که باید در مسیر حرکت های حوزه آن را قدر شناخت و نسبت به آنچه که اتفاق می افتد خوشبین بود.

قرائت های مختلف از سبک زندگی اسلامی

صالحی با اشاره به تازگی عنوان سبک زندگی اسلامی تصریح کرد: به خاطر همین تازگی اش قرائت های مختلفی از دامنه و عمق و مولفه های آن وجود دارد اما بر حسب یک قرائت می توان این نکته را مطرح کرد که وقتی فرهنگ را با مولفه هایی (باورها، ارزشها، دانش و اطلاعات) می شناسیم، در کنار اینها سه مولفه دیگری وجود دارد که به سبک زندگی خیلی متصل بوده و آن شامل نمادها، رفتارها و محصولات است.

وی اضافه کرد: این سه حوزه به سبک زندگی بسیار نزدیک است و یا بخش اصلی سبک زندگی را این سه ضلع تشکیل می دهند. بنابراین نمادهای اجتماعی، رفتارهای اجتماعی و محصولاتی که ساخته و مصرف می شوند با سبک زندگی ارتباط و پیوند عمیقی دارند.

وی با بیان اینکه مولفه‌های اصلی فرهنگ بر لایه بیرونی و نمایان‌تر فرهنگ که نمادها و رفتارها و کالاها باشند تاثیر می گذارند و از آنها تاثیر می پذیرند اظهار کرد: اگر این نگاه را بپذیریم که این سه حوزه هسته اصلی سبک زندگی را شکل می دهند، سبک زندگی در یک  تقسیم بندی دیگر با سه بخش از زندگی ارتباط دارد که شامل نیازهای اولیه فرد، نیازهای ثانویه و رفتارهای اجتماعی است.

به گفته معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در حوزه روابط اجتماعی بخش قابل توجهی از سبک زندگی به شهرنشینی، آپارتمان نشینی، فرهنگ معاشرت، دوست یابی و... ارتباط دارد.

حوزه های دینی چاره ای جز تعامل ندارند

وی با بیان اینکه نسبت حوزه های دینی با این بحث می تواند نسبت های چند گانه باشد تصریح کرد: نسبت فاصله گذارانه است که اینها مسئله های حوزه های دینی نیستند. نسبت دیگر منفعلانه و نسبت سوم تعامل فعال با این حجم عظیم از مسئله‌هاست.

صالحی تاکید کرد: حوزه های دینی چاره ای جز تعامل فعال در این زمینه ندارند و از چند منظر (مباحث نظری، بیان کارآمدی دین و هویت سازی) نیازمند به این ورود ضروری هستیم.

معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه مباحث نظری گفت: اگر معتقد به جامعیت دین و اسلام هستیم، نظام جامع دینی در مقابل حجم عظیم مسئله ها نمی تواند بگوید بی پاسخ است.

وی تاکید کرد: نمی توان گفت دین نسبت به این حجم عظیمی از پرسش ها بی نظر یا بی تفاوت است. جامعیت دینی حتی با نگاه جامعیت حداقلی اقتضا می کند راجع به این حجم دنبال جواب باشیم.

کارآمدی دین صرفا ادعا نیست

صالحی اثبات کارآمدی دین را مهم دانست و افزود: اگر می گوئیم دین در زندگی فردی و اجتماعی کارآمد است این کارآمدی نمی تواند صرفا ادعا باشد.

وی اضافه کرد: دین در حوزه زندگی فردی و اجتماعی با هزاران مسئله ای که در حوزه سبک زندگی داریم، نسخه کارآمدی است و ما به عنوان طلبه ای که باید از این کارآمدی دین دفاع کنیم، قرآن را طبیبی می دانیم که توفیق‌سازی می کند، بنابراین نمی توانیم در این زمینه بی تفاوت باشیم.

وی با بیان اینکه هویت اسلامی بخشی از اجزای وجودی ماست تصریح کرد: روحانیت فقط حافظ نظر توده ها نیست بلکه حافظ هویت جامعه مسلمان در 14 قرن متمادی بوده و هست و در سبک زندگی امروز هویت ها زدایش پیدا می کند، بنابراین روحانیت به عنوان حافظ هویت مسئولیت دارد.

روحانیت طلایه دار تمدن سازی اسلامی

صالحی روحانیت را طلایه دار تمدن سازی اسلامی دانست و گفت: ما صرفا پاسدار یک تمدن نیستیم بلکه موظف به احیای تمدن اسلامی هستیم.

وی با بیان اینکه رواج تمدن اسلامی، سبک زندگی اسلامی است تصریح کرد: این ادله ایجاب می کند حوزه ها در سبک زندگی ورود پیدا کنند.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: روحانیت باید در چهار حوزه برنامه ریزی، ساماندهی، کنترل و نظارت سبک زندگی ورود پیدا کند.

وی بازخوانی و نوخوانی منابع اسلامی و دانش های اسلامی در این حوزه را مهم دانست و افزود: سه دانش اصلی ما به عنوان تاریخ کهن اسلامی فقه، اخلاق و فلسفه دارایی‌های قابل توجهی دارند که باید نوسازی شوند، یعنی دانش مدیریت سبک زندگی اسلامی فرآورده ای از این سه دانش است.

صالحی ساختارسازی علمی و تربیت منابع اسلامی را از مورد تاکید قرار داد و گفت: حوزه اجتماعی حوزه دستوری و بخشنامه ای نیست، بلکه حوزه‌ای است که باید دانش تولید شده باشد تا بعد فرهنگ سازی اش اتفاق بیفتد. این دانش توسط افرادی تولید می شود که پا به این وادی گذاشته‌اند.